Тұрсынбек, қазақты мазақ еткенді қашан қоясың?
- Мақпал ТӨРЕБЕК
«Әзіл әлемінде» жүрген кешегі жас жігіттердің алды бүгінде аға буынға айналып үлгерді. Солардың бірі қазақтар, қазақы отбасы төңірегінде әзіл айтып, өз көрерменін жинаған Тұрсынбек Қабатов. Қырыққа таяған ол бір кездері көңілді тапқырлар клубының ойыншысы болатын. Сосын «Аграрка сарбаздарына» жетекшілік етті, біршама комедиялық қазақ киноларында актер ретінде танылды. Осылай өзін әр қырынан көрсетіп жүрген өнер иесі 2011 жылы «Базар жоқ» театрын ашты. Ең алғашқы концертін дүйсенбі күні қойған квн-шы базар жағалайтын қарапайым халық, базар жоқ болған соң концертке келер деген үмітпен кештің атын «Базар жоқ» деп қойыпты.
Бүгінде сол «Базар жоқтың» тасы өрге домалап тұр. Кілең сайдың тасындай мықтыларды жинаған әзіл ордасының айтары да, көрермені де аз емес. Қарапайым тұрмыс-тіршіліктің күйбеңін суреттеп, көрерменін қыран-топан күлкінің астында қалдыратын театрдың артықшылығы аз емес. Алайда, соңғы кездері «Осы Қабатов қазақтарды бейшара етіп көрсеткенін қашан қояды?» - деп шамданған кісілерді де көріп жүрміз. Тұрсынбек айтпақшы, «Біз қазақ әрнәрсенің жақсы жағын байқамайды екенбіз ғой. Жаман жағын байқаймыз». Әйткенмен, ол өзінің осы қойылымында: «Мал түгілі адамның атын дұрыс айтпаймыз»,-деп бірқатар қазақтардың кемшілігін тізе келіп, «Жақсы нәрсе ойласақ жақсы нәрсе береді. Бір балаға сен ақылды баласың десе, ана бала ұялғанынан ақылды болып кетеді екен да. Ал біз тупой дейміз. Сосын ол жүреді мен тупоймын, дым білмеймін деп»,-дейді. Сөйтіп сөз соңын: «Жақсы нәрселер байқап жүрсек, жақсы нәрселер болады, ағайын»,-деп аяқтайды. Бірақ осы кісінің неге қазақтардан жақсы нәрсені байқай қоймайтыны бізді де ойландырады. «Жамандасаң әкеңді, саған әкеп, Жақсы әкесін бере ме басқа бала» дегендей өз елімізді, өз ұлтымызды қаралай берсек көрген басқа не дейді, басқа жұрт не істемейді?!
Ресейде Михаил Задорнов: «Когда смешно, тогда не страшно»,-деп біраз елінің кемшілігін жіпке тізгенімен, көбіне Ресейді басқа мемлекеттермен салыстыра келіп, артықшылығын айта кетуді әсте естен шығармайды. «Қазір әрнәрседен бәле іздейміз де тұрамыз». Иә, Қабатовтың «Шыдамсыз қазағындағы» сөз бұл. «Қазір адамдар екіге бөлінді. Керек адам, керек емес адам. Ақшасы аздау туысқаның, жұмыссыз қалған класстасың т.б. Керек адам деген жағдайы бар адам. Ол адам келе жатса анадай жерден күтіп тұрасың. Ол адам көрмей тұрса алдынан шығасың»,-деген сынды әзілдерде өмірдің шындығы ашық айтылғанымен, осындайда қазекемнің «бір құмалақ бір қарын майды шірітеді» дегені ойға оралады. Осыны қазақтар деп жалпылай айтуымыз қаншалықты орынды?
Сондай-ақ, «Қазақтар» атты қойылымында: «Автомобиль-арба, кока-кола-сорпа, дебат-айтыс»,-деп бірқатар сөзді тізбектей жөнеледі. Біз тәуелсіздік алғалы төрт құбыласы түп-түгел болмаса да, ел қатарлы өмір сүріп келе жатқан ел емеспіз бе?! Жұрт қатарлы көлік мініп, елмен бірге суын да, сорпасын да сораптап келе жатқан жоқпыз ба?! Бәрінен бұрын қазақтың төл өнері айтысты «дебат» қылғанымыз қалай?! Бізде «дебат» дегенде «пікірталас, пікірсайыс» деген әдемі-ақ сөздеріміз бар емес пе?!
«Сырласу» бағдар-ламасына келгенде Қабатов мұнысын: «Керемет қазақпыз ғой негізі. Мен қазақ десе жанын беретін қазақпын. Халықтың арасында жүрген қазақпын. Сосын шығар, қазақ үйтпесе екен, бүйтпесе екен, мынадай ел болсақ екен деп тұрам. Менің әзілдерімнің мақсаты - халықты тәрбиелеу»,-деп түсіндіріп еді. Ал біздің айтпағымыз, «болар елдің баласы бірін-бірі батыр дейді». Әсте қазаққа тіл тигізбеңіз деп ұрыссақ та, сөз арасында өзгелер сияқты артықшылығымызды, басқа елдермен салыстырғанда тектілігіміздің де басымдығы барын тілге тиек ете кетуді ұмытпаса игі дейміз.
Болмаса өзімізді мазақ етіп, өзіміз күле бергеніміз ерсі сияқты. Сондықтан сөзімізді кейіпкеріміз айтқандай, «Жұртты күлдірсек те, елге күлкі болмайық!»,-деп аяқтағанымыз жөн шығар...
- Тұрсынбек Қабатов
- комедия
- «Әзіл әлемі»
Қақаған қыста қазақтарды үйінен қуып жатқандар - сот орындаушы қазақтар, полицейлер-қазақтар, тапсырма беріп қудырып жатқан қазақтар, енді "тупойсыңдар" дегенге несіне ренжисіңдер??!
Өтiрiк пе?
Сын мен мiн көтере алмаған кiсi - ақыл-ойы толастамаған адам. Өз өзiне сенiмдiлiгi жетiспеген кiсi.
Ей,алдамшы дүние,Бұрылып маған қарашы! Еш халықтан кем емес, Мен ҚАЗАҚТЫҢ баласы,- деп Мағжан ағамыз текке айтпаған. Ақша қуған Тұрсынбек кім екеніңді ойла!
Менің от басым Тұрсынбекті бағалайды, жақсы көреді. Осындай өнер иесін бағалау керек.
ме екен? Не деп жазсаңдар ол деп жазыңдар, біз Тұрсынбекті бағалаймыз, жақсы көреміз, концерттерінен қалмай барамыз, телевизордан көрсетсе, тек Тұрсынбекті көреміз. Тұрсынбек өте дұрыс айтады.Мақпал миллион жерден жамандап жазсаңда, халық Тұрсынбекті жақсы көреді.
Тұрсынбектің айтатыны сатира жанрында, сатираның ең басты мақсаты сол. Кемшілектерді халыққа әзіл қылып жеткізу, оны түсінбеген адам осындай мақалалар жазады. Өкінішті ақ..